De Grandisimus
(hoofdstukken 87 t/m 102), schilderij
Masturbatie
De Grandisimus is de zwarte pik van de walvis, die, afgestroopt en gedroogd, als jas dient voor de hakker. De hakker hakt het spek in dunne plakken voor de traanpotten. Foto’s van dit werk, links en rechts in het midden op de achtergrond.
Zoals eerder gezegd zijn de schilderijen van Reuvers ten dele assemblages omdat er vaak voorwerpen aan het canvas zijn bevestigd. De Grandisimus wordt bij Reuvers een pijpje kaneel met muskaatnootjes als ballen. Rechts daarvan, tussen de hakkers, schemert de glans van een stijve pik, die net als het titelblad van het in Amsterdam uitgegeven boek over maçonnieke geheimen uit 1714 refereert aan de handdruk: het knijpen van het geklonterde sperm. Het zwarte beeldje linksonder is een antiek beeldje van een man die olie over zijn pik giet.
Zwart
De Grandisimus is ook zwart, als een toga, schrijft Melville, net als Pip. In een beschouwing over zijn huidskleur stelt Melville dat een diamant het best tot zijn recht komt tegen een zwarte achtergrond. Dan schittert hij het mooist, als “een kroonjuweel dat gestolen is van de Koning van de Hel”. Het plaatje linksboven is een illustratie van Dante’s inferno. Daaronder, ook zwart, een verwijzing naar de Maleisische piraten die de Pequod in de straat van Soenda belagen: een monster uit het Wajang Kulit theater.
Rond
Ook op dit schilderij zie je veel ronde elementen. Uiterst links, midden boven en uiterst rechts staan de levensfasen uitgebeeld door geestelijken met een stijve pik. Hoe jonger, hoe lager in rang, hoe stijver hun pik. Links de 40 jarige bisschop, rechts de 60 jarige kardinaal, midden boven de 80 jarige paus. Dit naar aanleiding van de pontificaal in de grandisimus gehulde hakker, die spek hakt dun als bijbelbladen. ”Wat een kandidaat voor een aartsbisdom …zou deze hakker zijn,…wat een jongen voor een Paus.”
De dubloen, die in het boek steeds terugkomt, komt in het schilderij, diagonaal van linksboven tot rechtsonder, driemaal voor. “…dit ronde goudstuk is slechts het zinnebeeld van de nog rondere aardbol die, als de glazen bol van de helderziende, voor ieder mens afzonderlijk zijn eigen mysterieuze zelf terugkaatst.”
Het groene etiket rechtsboven is van een Frans parfumflesje, Huile Antique de la Rose, net als de roos een verwijzing naar de ontmoeting met de Rozenknop. Rechtsboven de kring van mahjong stenen, die in De Traankokerij is uitgelegd, net als het amber-etiket linksonder.
Het portretje in het ronde zwarte lijstje rechtsonder is van Frederic Douglas, een weggelopen slaaf die in Boston een drukkerij begon en boeken voor de afschaffing van de slavernij. Daarachter een citaat van hem waarin hij zich afvraagt wat de 4de juli voor een slaaf betekent. Dit alles naar aanleiding de beschrijving van de vrolijke inborst van Pip en zijn aanleg voor feestvieren, die volgens Melville eigen is aan zijn ras. Een andere verwijzing naar de slavernij is het affiche rechtsonder, over de dubloen heen gedrukt, voor de verkoop van slaven, rijst, linzen, boeken, mousseline en naaigerei. De spiraal erboven is een rotstekening van een mannetje in een labyrint.
Studenten
In een beschrijving van de verschillende scholen waarin walvissen rondtrekken, vergelijkt de auteur een school jonge mannetjes met roekeloze studenten, opstandige knapen van Harvard of Yale. Rechtsboven en linksonder de wapens van deze universiteiten.
Armen en benen
Het ivoren been van Achab kruist het pad van de walvisbenen arm van de kapitein van de Samuel Enderby. Achab blijkt bij iedere ontmoeting alleen nog geïnteresseerd of ze Moby Dick hebben gezien.
De wapenschilden van de eilanden Man en Sicilië met hun ronddraaiende benen en armen refereren aan de Manxman, de oudste matroos aan boord. Hij is een van de vele bemanningsleden die heimelijk de tekens op de dubloen bestuderen en er een eigen interpretatie aan geven.
Het kompas
Ismael staat aan het roer en sukkelt, terwijl hij in het vuur van de traankokerij staart, zachtjes in slaap. Hij wordt nog net op tijd wakker om de koers te herstellen en maant de lezer nooit te lang in het vuur te kijken. Het kompashuis staat midden onder in het schilderij.
